чоп этишMA`LUMOT
Hozirgi kunda Qoraqalpog`iston
Respublikasida jami 1 800 200 nafar aholi yashayotgan bo`lsa, ularning 901 554
nafarini xotin-qizlar, 632 214 nafari voyaga etmaganlar, shundan 319 848
nafari qizlarni tashkil etadi.
Qoraqalpog`iston Respublikasida
jami tibbiyot sohasida 24395 nafar, iqtisodiyot sohasida 2852 nafar, ta`lim
sohasida 49695 nafar xotin-qizlar mehnat qilmoqda.
Bugungi kunda Qoraqalpog`iston
Respublikasida 3 ming 250 nafardan ziyod xotin-qiz turli rahbarlik
lavozimlarida faoliyat ko`rsatmoqda. Jumladan, O`zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisi Qonunchilik palatasiga 4 nafar, Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i
Kengesiga 12 nafar, shahar va tuman Kengashlariga 85 nafar xotin-qiz deputat
etib saylangani ayollarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirishga
qaratilayotgan ulkan e`tiborning amaliy ifodasidir.
Hozirgi kunda Qoraqalpog`iston
Respublikasida ilm-fan taraqqiyoti yo`lida samarali mehnat qilayotgan 168 nafar
olima ayollar, 5 mingdan ortiq tadbirkor ayollar, 200 ga yaqin hunarmand
ayollar, 500 ga yaqin fermer ayollar, 397 nafar diniy ma`rifat va ma`naviy
axloqiy tarbiya masalalari bo`yicha maslahatchilari mamlakatimiz ravnaqi
yo`lida o`zlarining hissalarini qo`shmoqda.
2016-2017 o`quv yilida 93 ta
kasb-xunar kollejlarini jami 11828 nafar bitiruvchi qizlardan, bugungi kunga
kelib 3863 nafari qizlar ya`ni 35,1% ining bandligi ta`minlangan. Shundan,
347 nafar qizlar oliy ta`lim muassasalariga o`qishga kirgan.
Bundan tashqari, 2017 yil 9 oyi davomida tijorat banklari tomonidan
kasb-hunar kollejlari bitiruvchilariga o`z biznesini boshlash uchun 2014-2017
yillarda kasb-hunar kollejlarini bitirgan qizlarning 930 nafari uchun 9,3 mlrd
so`m miqdorida imtiyozli kredit mablag`lari ajratilgan bo`lib, shundan
2016-2017 yillarda kasb-hunar kollejlarini bitirgan 377 nafar qizlar uchun 4,4
mlrd.so`m ajratilib, bugungi kunda bu qizlarimiz ham o`z tadbirkorlik faoliyatini
boshlab yuborgan.
Qoraqalpog`iston Respublikasi Xotin-qizlar qo`mitasi tomonidan 2017 yil
30 yanvar kuni 09-01/05-son bilan “2017 yil davomida xotin-qizlar orasida
ularning huquqiy bilimlarini oshirish, diniy ekstremizm, missionerlikning hamda
har turli diniy oqimlar ta`siriga tushib qolish, jinoyatchilik va
huquqbuzarlik, erta nikoh qurish, OITS kasalligi va o`z joniga qasd qilishning
oldini olish, odam savdosiga qarshi kurashish, hamda tuy marakalarni tartibli,
isrobgarchiliksiz o`tkazishga qaratilgan targ`ibot-tashviqot ishlarini olib
borish bo`yicha Manzilli Rejasi” tasdiqlanib, mazkur manzilli Reja
bo`yicha joylarda Ichki ishlar, Sog`liqni saqlash, Xalq ta`limi vazirliklari,
O`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi boshqarmasi, “Mahalla” fondi bilan hamkorlikda
vaqtincha ishsiz ayollar va uy bekalari bilan diniy ekstremistik oqim a`zolari
va missionerlar faoliyati ta`siriga tushib qolishlarining oldini olishga
qaratilgan 400 ta targ`ibot tadbirlari amalga oshirildi.
Shuningdek, Qoraqalpog`iston Respublikasi Xalq ta`limi vazirligi, O`rta
maxsus, kasb-hunar ta`limi boshqarmasi, Xalq ta`limi xodimlarini qayta
tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti bilan hamkorlikda
Qoraqalpog`iston Respublikasining shahar, tumanlaridagi ta`lim muassasalarida faoliyat
yuritayotgan psixolog o`qituvchilarning voyaga etmaganlar o`rtasida salbiy
holatlarning oldini olish bo`yicha faoliyatini takomillashtirish yuzasidan
o`tkaziladigan seminar mashg`ulotlar jadvali tasdiqlanib, mazkur rejaga asosan
joriy yilning 1 martdan 4 aprel kuniga qadar barcha shahar, tumanlarda
seminarlar tashkil etilib, 1100 ta`lim muassasalari psixologlari va mahalla
maslahatchilari ishtirok etdi.
Yuqorida belgilangan chora-tadbirlar asosida amalga oshirilgan
targ`ibotlar va ro`yxatga olingan xotin-qizlar va ularga ko`rsatilgan amaliy
yordamlar, jumladan, bandligini ta`minlash, nafaqalarini tiklash,
tadbirkorlikga jalb etish, farzandlarining bo`sh vaqtlarini mazmunli tashkil
etish kabi yo`nalishlar bo`yicha olib borilgan ishlar tufayli o`tgan yilning
shu davriga qaraganda xotin-qizlar orasida salbiy-holatlar kamaydi.
Jumladan, xonadonlarga kirib borish, ularning oilaviy ahvolini o`rganish
natijasida aniqlangan muammolarni hamkorlikda bartaraf etish tizimi yaratildi.
Qaynonalar Kengashi va yarashtirish komissiyalari tomonidan olib borilayotgan
ishlar natijasida:
- 431 ta ajrashish yoqasida turgan oila tiklandi
Misol uchun, Chimboy tumani Temir jol guzari MFYda istiqomat qiluvchi
fuqarolar Urazova Xalida va Duysenbaev Jusipalilar kelishmovchiliklar sababli
ajrashmoqchi bo`lib turganida mahalladagi Yarashtirish komissiyasi a`zolarining
olib borgan tushuntirish ishlari natijasida joriy yil 3 may kuni ikki juft
yarashtirildi.
Shuningdek, Ellikqal`a tumani Navbahor MFYda istiqomat qiluvchi Durdiev
Jamoladdin va Osmiqova Tovuslarning oilasidagi kelishmovchiliklar sababli
ajrashmoqchi bo`lgan. Mahallasidagi Yarashtirish komissiyasining olib borgan
tushuntirish ishlari natijasida oila yarashtirildi.
- 25 ta aliment o`ndirildi;
Masalan, Amudaryo tumani Quyik ko`pir OFYda yashovchi Otajonova
Gulasalga sobiq turmush o`rtog`i Almonov Xamzadan mahalla xodimlari yordamida 1
nafar farzandiga har oyda 150 ming so`m aliment pulini undirishda yordam
berilmoqda.
Yoki Xo`jayli tumani Tinchlik MFYda istiqomat qiluvchi fuqaro
Ishamuratova Tolg`anayga sobiq turmush o`rtog`i Jumamuratov Amangeldidan
ularning 4 farzandi uchun 3,5 mln.so`m miqdorda aliment pulini undirishda
yordam ko`rsatildi.
- 125 nafar chetga ketmoqchi bo`lgan ayollarning 96 tasi qaytarildi;
- 24 ta xotin-qizlar jinoyatining oldi olindi
Misol uchun, Amudaryo tumani Arnabo`yi MFYda yashovchi fuqaro Yuldasheva
Tazagul o`z kelini Raximova Sharofat bilan urushib, biri biriga tana jarohatini
etkazgan. Sudga ariza bergan. Lekin tuman Xotin-qizlar qo`mitasi raisi, IIB
mas`ul xodimi va “Nuroniy” fondining tuman bo`limi boshlig`i tomonidan olib
borilgan tushuntirish ishlari natijasida ikki ayol yarashtirildi va ariza qaytarildi.
Shuningdek, Sho`manoy tumani Begjap OFYda yashovchi Jumanova Denegulni
2017 yil 11 avgust kuni uning turmush o`rtog`i Fayzimov Muratbay mast holatda
urgan. D.Jumanova uni qaytarib urib, ikkilasi o`rtasida janjal boshlangan
paytda mahalla faollari aralashib, ikkalasi bilan tushuntirish ishlarini olib
borish natijasida jinoyat qilib qo`yish holatining oldi olindi. Hozirgi kunda
oila tinch va ahil yashamoqda.
- 12 nafar xotin-qizlar o`rtasida o`z joniga qasd holatlarining oldi
olindi.
Misol uchun Chimboy tumani Berdaq MFYda istiqomat qiluvchi 1999 yili
tug`ilgan Bazarbaeva Nasiba tanishlaridan olgan qarzini o`z vaqtida qaytara
olmaganligi sababli o`z joniga qasd qilmoqchi bo`lgan. Lekin uning qo`shnilari
bundan xabar topib qolib, mahalla faollari qiz bilan darhol tushuntirish
ishlarini olib borishi natijasida o`z joniga qasd qilish holatining oldi
olindi.
To`rtko`l tumani Sho`raxon OFYda istiqomat qiluvchi fuqaro Arzieva
Nodira eri qamoqda bo`lganligi sabali 3 nafar farzandi bilan uysiz qolgan.
Qayinota-onasi bilan janjal qilib, tuman Xotin-qizlar qo`mitasiga o`zi joniga
qasd qilishini aytib murojaat qilgan. Tuman Xotin-qizlar qo`mitasi tomonidan
fuqaro bilan tushuntirish ishlari olib borilib, o`z jonigna qasd qilish
holatining oldi olingan. Bundan tashqari qo`mita yordamida ushbu fuqaroga
erining nomidagi uyi qonuniy ravishda uning nomiga o`tkazib berilgan. Fuqaro
17-sonli umumta`lim maktabiga farrosh etib ishga joylashtirilgan.
- 17 ta foxishaxonalar faoliyati to`xtatildi;
- Respublikada
mavjud 405 ta mahallalarning 44 tasida o`tgan davr mobaynida salbiy holatlar
(jinoyat, o`z joniga qasd, ajrim v.h) sodir bo`lmadi.
Qoraqalpog`iston Respublikasida 2017 yil 10 oy davomida xotin-qizlar
tomonidan jami 247 ta jinoyatlar sodir etilgan bo`lib, o`tgan yilning shu
davriga nisbatan 111 taga kamaygan (2016 y. – 358 ta). Jumladan, Nukus shahrida
78 ta bo`lib, 23 taga (2016 y. – 101 ta), To`rtko`l tumanida 25 ta bo`lib, 28
taga (2016
y.
– 53 ta), Qo`ng`irot tumanida 24 ta bo`lib, 18 taga (2016 y. – 42 ta), Xo`jayli
tumanida 22 ta bo`lib, 9 taga (2016 y. – 31 ta), Beruniy tumanida 18 ta bo`lib,
1 taga (2016 y. – 19 ta), Amudaryo tumanida 15 ta bo`lib, 19 taga (2016 y. – 34
ta), Chimboy tumanida 11 ta bo`lib, 2 taga (2016 y. – 13 ta), Ellikqal`a tumanida
8 ta bo`lib, 1 taga (2016 y. – 9 ta),
Qorao`zak tumanida 7 ta bo`lib, 1 taga (2016 y. – 8 ta), Taxtako`pir tumanida 5
ta bo`lib, 3 taga (2016 y. – 8 ta), Taxiatosh tumanida 4 ta bo`lib, 8 taga
(2016 y. – 12 ta), Kegeyli tumanida 3 ta bo`lib, 5 taga (2016 y. – 8 ta),
Shumanay tumanida 3 ta bo`lib, 2 taga (2016 y. – 5 ta), Nukus tumanida 2 ta
bo`lib, 2 taga (2016 y. – 4 ta), Muynoq tumanida 1 ta bo`lib, 4 taga
(2016 y. – 5 ta) kamayishiga erishilgan.
Jinoyat sodir etishda ishtirok etgan xotin-qizlar soni jami 278 nafarni
tashkil etib, 148 nafarga kamaygan.
Joriy yil 10 oy yakuni bilan hisobda turgan uzoq muddatga ketgan
xotin-qizlar soni 5894 nafarni, qaytib kelgan xotin-qizlar 4967 nafarni
(ketganlarning 75%ini) tashkil etadi.