baspaǵa shıǵarıw
Náshebentlik
ómir zawalı bolıp, onıń aldın alıw, og'an qarsı gúresiw hesh waqıtta da óz
áhmiyetin joytqan emes. Sebebi, qanshama shańaraqlardıń túńligin túsirip,
kimniń perzentin, kimniń jaqınların óz qurdımına tartıp ómirine noqat qoyg'an.
Aytıp ótiw kerek,
ótken ásirden bizge «miyras» bolıp qalg'an transmilliy jınayatshılıqtıń úsh eń
qáwipli túri insaniyat keleshegine qáwip
salıp kelmekte. Sonnan xalıqaralıq terrorizm, ekstremizm, fundamentalistlik hám
separatistlik hújimler, narkotik zatlar, náshebentlik quralları, adam sawdası
sıyaqlılar. Házirgi waqıtta náshebentlik ónimler bolg'an narkotik zatlar
sawdası aylanısındag'ı pul qarjıları dúnya xalqınıń azıq-awqat, kiyim-kenshek,
turaq-jay, bilimlendiriw sisteması hám meditsinalıq xizmetke jumsalıp atırg'an
qarjılardan ana g'urlım kóp ekenligi og'ada ókinishli haqıyqatlıq.
Eń ashınarlısı
náshebentlik awır jınayatlardıń júz beriwine, shańaraqlar hám millet
genefondınıń buzılıwına sebep bolmaqta. Statistikalıq mag'lıwmatlarg'a bola
dúnyada 500 millionnan artıq adam náshebentlik dártine jolıqqan. Onıń kópshilik
bólegin 30 jasqa shekemgi jaslar quraydı. Sonday-aq, dúnyada ámelge asırılıp
atırg'an jınayatlarıń da 50 protsentinen artıg'ı náshebentlik (narkotik
zatlardı qabıl etiwshiler) úlesine tuwra keledi. Bul sanlar hár birimizdi
sergeklikke shaqırıwı kerek. Perzentlerimiz, ul-qızlarımız, jaqınlarımızdıń
náshebentlik qurdımına túsip ketpewi ushın biyparq bolmawg'a qıragılandırıwı
tiyis.
Tiykarınan usı
náshebentlik, narkotik zatlardı qabıl etiw arqalı tek g'ana ózine zıyan tiyip
qalmay, jaqınlarına kesiri tiyip atırg'anlar qanshama. Náshebentlik keltirip
shıg'arıp atırg'an kesellikler, tarqatıp atırg'an juqpalı awırıwlar eki talay.
Búgingi kúnde dúnya jámiyetshiliginiń hár biri ushın tanıs bolg'an AIJS (adam immuniteti
jetispewshiligi sindromı) keselliginiń tiykarg'ı tarqalıw úlesi de áyne usı
náshebentlikke tiyisli.
AIJS keselligi
anıqlang'anına qanshama jıllar bolg'an bolsa da biraq elege shekem onıń dawası
tabılmag'an. Ol shın mánisinde zamanagóy dúnyanıń zamanagóy obasına aylanıp
úlgerdi. Hár jılı qansha kóp adam bul kesellikti juqtırıp alıp atırg'an bolsa,
sonsha kóp adamlar qurban bolıp atır.
Búgingi kúnde
Respublikada 45 mıń adam AIJS penen jasap kelmekte.Olardıń 55 procenti er
adamlar, 45 procenti hayallar,14 procenti bolsa 18 jasqa tolmaǵan balalar
quraydı.
AIJS penen
kesseleniw kórsetkishiniń joqarılıǵı ishki migratsiya hám xalıq sanınıń kópligi
esabına Tashkent qalası menen Tashkent walayatına tuwrı kelmekte.
Búgingi kún
ushın da áhmiyeti artsa artıp baratırg'an biraq, óz áhmiyetin joytpag'an
«Sergeklik dáwir talabı» ekenligin hár birimiz umıtpawımız kerek. Náshebentlikke
qarsı gúresiw, onıń aldın alıw, AIJS sıyaqlı sońı ólim menen juwmaqlanıwshı
kesellikler tarqalıwına jol qoymawımız tiyis.
K.Yusupov
Nawayı mámleketlik kánshilik institutınıń
Nókis filialı